Dekalog (8) – „Kradziona woda jest słodka”
„Nie kradnij” – 2 Mojż. 20:15 (BW).
Dekalog nie określa przedmiotu kradzieży i w ten sposób to przykazanie nabiera uniwersalnego znaczenia. Można je rozszerzyć słowami: 'Nie będziesz przywłaszczał bez wiedzy właściciela żadnej jego rzeczy – materialnej czy dobra intelektualnego’. Dotyczy też 'kradzieży’ chwały Bożej. To rozszerzenie potwierdzone jest w innych wersetach, a także w intencjach mowy Jezusa czy apostołów.
Przykazanie to jest wyrazem własności prywatnej. Ziemia dana człowiekowi do zagospodarowania (uprawiania) jest jednocześnie dana na własność, chociaż Stwórca jako Władca Najwyższy zastrzega sobie jej posiadanie: „Pańska jest ziemia i to, co ją napełnia, świat i ci, którzy na nim mieszkają” – Psalm 24:1b. Psalm ten (pierwsza część) cytuje ap. Paweł, choć w nieco innym kontekście (w odniesieniu do jedzenia): „Albowiem Pańska jest ziemia i to, co ją wypełnia” – 1 Kor. 10:26. Jego własnością są także ludzie – co uzasadnia przykazanie 'Nie kradnij’.
Wg Stronga (1589) 'GaNaBh’ oznacza 'kraść’ lub 'być ukradzionym’, ale także potajemnie opuścić (wykraść) np. jak Jakub opuścił dom Labana. Złodziejstwo określone jest słowem 'GaNnaBh’, natomiast rzecz kradziona – G’NeBhaH (2 Mojż. 22:3,4). W Biblii Hebrajskiej przykazanie to jest zapisane dwoma słowami – 'nie’ (będziesz) – (3808) – 'kradł’ – (1589), a więc dokładniejsze jest 'Nie kradnij’. Hebrajskie 'lo’ (3808) jest partykułą negacji, przede wszystkich oznacza 'nie’, czasem 'nic’ lub 'bez’.
Ewangelista zapisał to przykazanie słowami : 'nie’ (3756-uk) (będziesz) 'kradł’ (2813-’klepto’). Tak jak w hebrajskim, w greckim 'u’, 'uk’ lub 'uch’ jest partykułą negacji – oznacza 'nie’. Słowo 'klepto’ w języku greckim ma nieco szersze znaczenie: 'kraść, oszukiwać, ukrywać, przechowywać w tajemnicy’, 'zająć potajemnie’ i 'pozbyć się (czegoś) niepostrzeżenie’. LXX używa tu słowa 'ou klepseis’ (aoryst), co można przełożyć na polskie 'nie kradnący’.
Przepisy szczegółowe:
1. 2 Mojż. 21:16 „Kto porwie (ukradnie) człowieka, to czy go sprzedał, czy też znaleziono go jeszcze w jego ręku, poniesie śmierć.” Kradzież człowieka celem sprzedaży jako niewolnika karana była śmiercią. Według tego prawa śmierć powinni ponieść bracia Józefa – ale wówczas tego prawa jeszcze nie było.
2. Kradzież rzeczy: 2 Mojż. 22:1 (Hebr. 21:37) „Jeżeli ktoś ukradnie wołu lub owcę, a potem je zarżnie lub sprzeda, odda pięć wołów za wołu, a cztery owce za owcę.” Sroga kara!
3. 2 Mojż. 22:2 (Hebr. 22:1) „Jeżeli przy włamaniu złodziej zostanie złapany i pobity, tak że umrze, to nie ponosi się winy za przelanie jego krwi.” Ale pod warunkiem, że to nastąpiło w nocy. Dzisiaj wymyślono prawo 'przekroczenia obrony własnej’ i często pokrzywdzony jest gorzej traktowany (więziony, sądzony) niż złodziej.
4. Przepis ten nie do końca jest jasny: 2 Mojż. 22:3 „Jeżeli jednak stało się to po wschodzie słońca, powstaje wina przelania krwi. Złodziej powinien dać odszkodowanie; jeżeli nic nie ma, zostanie za swoją kradzież sprzedany.” Złodzieja złapanego w dzień, nie wolno zabijać, lecz postawienia przed sądem, zażądać odszkodowania. Złodziej biedny mógł być sprzedany w niewolę. 'Wina przelania krwi’ nie oznacza bezwzględnej śmierci właściciela, lecz staje się domeną sądu – musi być osądzona.
5. Przepis paserstwa: 2 Mojż. 22 „Jeżeli w jego posiadaniu znaleziono to, co skradł, czy to wołu, czy osła, czy jagnię jeszcze żywe, winien zapłacić podwójnie.”
6. Nędza nie upoważnia do kradzieży: Przyp. 30:8,9 „Oddal ode mnie fałsz i słowo kłamliwe; nie nawiedź mnie ubóstwem ani nie obdarz bogactwem, daj mi spożywać chleb według mojej potrzeby, abym będąc syty, nie zaparł się ciebie i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo abym z nędzy nie zaczął kraść i nie znieważył imienia mojego Boga.” Złamanie przykazania 'Nie kradnij’ jest bezwzględnym znieważeniem imienia Bożego.
7. Można ukraść słowo Boże: Jer. 23:29,30 „Czy moje słowo nie jest jak ogień – mówi Pan – i jak młot, który kruszy skałę? Dlatego Ja wystąpię przeciwko tym prorokom – mówi Pan – którzy sobie nawzajem wykradają moje słowa.” Jest to ciekawa myśl. Słowo Boże nie jest domeną tylko prawdziwych proroków. Może być 'wykradzione’. O tym mówi Dawid: Psalm 50:16,17 „Lecz do bezbożnego rzecze Bóg: Po co wyliczasz ustawy moje i masz na ustach przymierze moje? Wszak nienawidzisz karności i lekceważysz słowa moje.” Podobną myśl zawierają słowa kapłana: Jan 11:49,50 „A jeden z nich, Kaifasz, który tego roku był arcykapłanem, rzekł do nich: Wy nic nie wiecie i nie myślicie, że lepiej jest dla nas, by jeden człowiek umarł za lud, niż żeby wszystek ten lud zginął.” To słowo Boże (o okupie) wypowiada niewierny kapłan, który sądzi Jezusa!
8. Zagadkowe jest nieco proroctwo, które zapowiada wytępienie złodziejstwa – Zach. 5:1-4 „Potem znowu podniosłem oczy i spojrzałem, a oto był unoszący się zwój. I zapytał mnie anioł: Co widzisz? Ja odpowiedziałem: Widzę unoszący się zwój dwadzieścia łokci długi i dziesięć łokci szeroki. Wtedy rzekł do mnie: To jest klątwa, która spadała na cały kraj. Dlatego każdy złodziej według niej będzie potępiony i każdy krzywoprzysięzca według niej będzie potępiony. Zesłałem ją – mówi Pan Zastępów – i wchodzi do domu złodzieja i do domu tego, kto fałszywie na moje imię przysięga, i pozostaje w jego domu, i niszczy go wraz z jego drzewem i jego kamieniami.” Ale na czym ta klątwa będzie polegała? W każdym razie zniszczeniu podlega złodziej (jako profesja) i jego dom. Jest to symboliczne wyrażenie oznaczające wyrugowanie (wytępienie) złodziejstwa wraz z jego podstawami.
Mojżesz rozszerza znaczenie kradzieży: 3 Mojż. 19:11 „Nie będziecie kradli i nie będziecie się zapierali i nie będziecie okłamywali jeden drugiego.” Zapieranie się, okłamywanie jest kradzieżą słowa.
9. Oszustwo w handlu jest kradzieżą: 5 Mojż. 25:13-16 „Nie będziesz miał w swojej torbie dwojakich odważników, większego i mniejszego. Nie będziesz miał u siebie w domu dwojakiej efy, większej i mniejszej. Będziesz miał odważnik o pełnej wadze, rzetelny; będziesz miał efę o pełnej zawartości i rzetelną, abyś długo żył na ziemi, którą daje ci Pan, Bóg twój. Gdyż obrzydliwością dla Pana, Boga twego, jest każdy, kto tak czyni, każdy, kto popełnia bezprawie.”
10. Kradzież ziemi: 5 Mojż. 19:14 „Nie przesuwaj granicy twego bliźniego, jaką zakreślili przodkowie na twoim dziedzicznym dziale, nadanym ci w ziemi, którą daje ci Pan, Bóg twój, abyś ją objął w posiadanie.” 5 Moj. 27:17 „Przeklęty, kto przesuwa granicę swego bliźniego. A cały lud powie: Amen.”
11. Prawo broniło biedaka i wdowy: 5 Mojż. 24:17 „Nie naruszaj prawa obcego przybysza ani sieroty; nie bierz w zastaw odzienia wdowy.” 5 Mojż. 24:10, 12,13 „Jeżeli udzielisz swemu bliźniemu jakiejkolwiek pożyczki pod zastaw, to nie wejdziesz do jego domu, aby odebrać zastaw; (…) A jeżeli to jest człowiek ubogi, to nie położysz się spać pod jego zastawem. Zwróć mu zastaw przed zachodem słońca, aby mógł położyć się do snu w swojej odzieży i aby ci błogosławił, a tobie zostanie to poczytane za sprawiedliwość przed Panem, Bogiem twoim.” Odzież, zwłaszcza płaszcz, służyła biedakom za okrycie podczas snu.
12. Lichwiarstwo było rodzajem złodziejstwa: 5 Mojż. 23:20,21 „Nie będziesz pożyczał na lichwiarskie odsetki twemu bratu, nie będziesz brał odsetek za wierzytelność pieniężną ani za wierzytelność żywnościową, ani za cokolwiek, za co się bierze odsetki. Obcemu możesz pożyczać na lichwiarskie odsetki, ale twemu bratu nie będziesz pożyczał na lichwiarskie odsetki, aby ci błogosławił Pan, Bóg twój, w każdym twoim przedsięwzięciu w ziemi, do której wchodzisz, aby ją wziąć w posiadanie.” Lichwiarstwo zabronione było tylko wewnątrz Izraela.
Przypowieść z kradzionym: Przyp. 9:17 „Kradziona woda jest słodka, a chleb pokątnie jedzony smakuje.”
Odpowiedzialność za naukę Zakonu: Rzym. 2:21,23
„Ty więc, który uczysz drugiego, siebie samego nie pouczasz? Który głosisz, żeby nie kradziono, kradniesz?” (…) Który się chlubisz zakonem, przez przekraczanie zakonu bezcześcisz Boga?”
Sentencja Mędrca: Przyp. 6:30,31
„Czy nie pogardza się złodziejem za to, że kradnie, nawet aby zaspokoić głód? A gdy go złapią, musi oddać siedmiokrotnie, musi oddać całe mienie swojego domu.”