Faryzeusze – ugrupowanie Żydów oddzielających się od grzeszników i Izraelitów nie wykazujących zbytniej gorliwości kultowej. Z tego powodu nazywano ich oddzielonymi. Po raz pierwszy mówi się o nich za panowania Jana Hirkana ok. 140 r. prz. Chr. w czasach odrodzenia religijnego Izraela. Faryzeusze pedantycznie przestrzegali przepisów Prawa ST (Łuk. 18:12), tradycji. ustnej, zwanej tradycją przodków (Mat 5:21; 15:6). Faryzeusze zachowywali 613 nakazów i zakazów, które ich zdaniem gwarantowały życie w pobożności. Ideałem ich było osiągnięcie świętości drogą wychowywania w duchu Prawa. Uważali się za lepszych od zwykłych, prostych ludzi, nie wykształconych i nie znających Prawa (Jan 7:49). Faryzeuszy cechowało ścisłe przestrzeganie szabatu, przepisów dotyczących czystości rytualnej, postów oraz dziesięciny (Mar. 7:1-15). Wobec silnego akcentowania znaczenia tradycji ustnej faryzeusze mieli możność dostosowywania swojego rozumienia przepisów do korzystnych dla siebie okoliczności życiowych. Faryzeusze stanowili ugrupowanie typowo religijne, mające duży wpływ na społeczeństwo poprzez znajomość Prawa i zewnętrzną pobożność. Faryzeusze wierzyli w istnienie aniołów, w zmartwychwstanie ciał (Dz. Ap. 23:8), oraz swoistą wolność człowieka, którego życiem kieruje opatrzność Boża. Wierzyli w przyjście Mesjasza i w zjednoczenie Izraela na końcu czasów. Faryzeusze prowadzili również działalność polityczną, sprzeciwiali się łączeniu godności króla i najwyższego kapłana w jednym ręku, które miało miejsce za Jana Hirkana i pozostałych Hasmonejczyków. Stali w opozycji wobec Aleksandra Janneusza ( 103-76 prz. Chr.), który skazał 800 faryzeuszów na śmierć. W czasach rządów Salome Aleksandry ( 79-67 prz. Chr.) uzyskali przewodnictwo religijne wśród ludu. Stali w opozycji wobec ugrupowania saduceuszy.
Jezus sprzeciwiał się ostro formalizmowi religijnemu faryzeuszy (Mar. 2:18-27; 7,6-8), co było jednym z powodów skazania Go na śmierć (Mar. 3:6; 14:55). Tylko niektórzy faryzeusze byli przyjaźnie nastawieni do Jezusa (Nikodem – Jan 3:1; Józef z Arymatei – Mar. 15:43). Faryzeuszem był również Paweł apostoł do chwili nawrócenia się pod Damaszkiem (Dz. Ap. 9:1-19).